Grote onrust door samenwerking van rederijen: flinke stijging zeevracht tarieven en wachttijden enorm
De mondiale containervaart maakt de meest heftige periode door van de afgelopen vijftig jaar. Door lagere groei in de wereldhandel dan verwacht en de ontstane overcapaciteit aan containerschepen, bereikten vorig jaar de zeevrachttarieven een historisch dieptepunt. Alle rederijen schreven dieprode cijfers. De situatie nu is plots ingrijpend veranderd en onrust heerst.
Fusies en overnames
De gevolgen waren vorig jaar rigoureus: De grootste rederij van Zuid-Korea Hanjin ging failliet en er kwamen veel fusies en overnames op gang. Cosco en China Shipping - beide eigendom van de Chinese staat - gingen samen, het Franse CMA CMG nam het Singaporese NOL/ APL over, de drie Japanse rederijen MOL, NYK en K-Line fuseerden en Hapag Lloyd en UASC staan op het punt om hun fusie af te ronden.
Nieuwe allianties
De opgelopen verliezen noopten de rederijen tot deze fusies. Zo noteerde NYK in de eerste helft van 2016 een verlies van meer dan twee miljard USD, MOL anderhalf miljard en K-Line bijna 500 miljoen USD. Om de kosten verder te drukken, zijn de rederijen per 1 april 2017 intensiever gaan samenwerken door meer gebruik te maken van elkaars scheepsruimte. Door de overnames en fusies zijn er bestaande allianties verdwenen. Zo is alliantie 2M (Maersk, MSC) blijven bestaan en zijn er per 1 april 2014 twee nieuwe ontstaan: THE Alliance ( Hapag Lloyd/ UASC, NYK/ MOL/ K-Line, Yang Ming) en Ocean Alliance (Evergreen, Cosco, CMA CGM, OOCL).
Vaarschema's
De drie allianties maakten voorts per 1 april 2017 nieuwe vaarschema’s bekend. De formaties van nieuwe allianties heeft tot flinke verstoringen geleid. De containercapaciteit is verre van stabiel en fluctueert enorm. Hanjins faillissement verminderde niet alleen de capaciteit op de route Europe – Azië, er wordt door bedrijven nu ook beter gelet op bij welke rederij de containervracht wordt ondergebracht om zo de risico’s dat lading niet aankomt te verkleinen.
Capaciteitsproblemen
De onrust in de containervaart heeft de laatste weken tot plotse capaciteitsproblemen geleid. De export vanuit Nederland (route Europa – Azië) is geconfronteerd met enorme prijsstijgingen en wachttijden van meer dan zes weken. Bedrijven hebben veel over om een plek te krijgen op het schip. Ook de import vanuit Azië heeft met deze problematiek te maken, hoewel de druk hier minder groot is.
Illegale Prijsafspraken
Hoewel de Nederlandse goederenexport in februari 2017 met acht procent toenam – de sterkste stijging in bijna zes jaar – is volgens diverse onderzoeksbureaus exportgroei geen werkelijke mede-oorzaak van de capaciteits- en prijsproblemen. Het Amerikaanse ministerie van justitie vermoedt illegale prijsafspraken tussen de grootste rederijen en heeft een aantal rederijen – waaronder Maersk en Hapag Lloyd gedagvaard en gevraagd om documenten te overhandigen.
Balans
De Nederlandse exporterende en importerende bedrijven zijn in ieder geval nu de dupe. Een jaar geleden nog kon een container voor 200 USD van Rotterdam naar Shanghai, nu zijn de tarieven meer dan vertiendubbeld. De rederijen echter stellen dat de hoge zeevrachttarieven bitter noodzaak is. Uiteindelijk zal de balans in vraag en aanbod worden teruggevonden.
Hoe lang dat op zich laat wachten, laat zich niet voorspellen. De Amerikaanse justitie is in de tussentijd niet bereikbaar voor commentaar.