Eindelijk eens optimisme in de containervaart

Het tij lijkt ten goede te keren in de containervaart. Na twee jaren van overcapaciteit, tegenzittende groei en een ware prijzenoorlog is er weer reden voor enig optimisme. De wereldeconomie trekt aan en de vrachttarieven, die vorig jaar nog historisch laag waren, zitten in een stijgende lijn. De verbeterde marktomstandigheden verleidden voorzitter Søren Skou van Maersk, de grootste containerrederij ter wereld, woensdag tot een uitspraak die het gekantelde sentiment weergeeft: 'Er zullen nog hobbels genomen moeten worden, maar de marktvooruitzichten zijn de beste sinds 2010.' Tot opluchting van Skou presenteerde Maersk Line een winst over het tweede kwartaal, terwijl vorig jaar nog zwaar verlies werd geleden. Ook andere rederijen hebben in de afgelopen weken verbeterde resultaten gepubliceerd.

De containervaart als Sisyphus

Door meer vraag naar containervervoer, aangewakkerd door aantrekkende economische groei, en nauwelijks stijging van de scheepscapaciteit zijn de tarieven een stuk hoger dan vorig jaar. Een voorbeeld: Op de belangrijke route van Azië naar Europa lag het tarief voor het vervoer van een grote container in het tweede kwartaal gemiddeld op $ 2229, een stijging van ruim 35% vergeleken met dezelfde periode een jaar eerder.

De opleving is cruciaal voor de zwaar gehavende sector. Maar hoe houdbaar is het herstel eigenlijk? Tim Power, hoofd van de adviesafdeling van onderzoeksbureau Drewry, vergelijkt de sector met Sisyphus, de mythologische figuur die als straf een rotsblok tegen een heuvel moet oprollen, maar telkens opnieuw moet beginnen. In de containersector geldt volgens hem van oudsher hetzelfde: herstel wordt altijd gevolgd door diepe neergang.

Verhoudingen zijn veranderd

Hij ontwaart echter tekenen dat de containervaart structureel aan het veranderen is. In de afgelopen twee jaar is er een ongekende consolidatie opgetreden, met veel fusies en overnames. 'Dat verandert de concurrentieverhoudingen ingrijpend', zegt hij in een toelichting. Geleidelijk gaat de containervaart van een markt met veel spelers die elkaar tot op het bot beconcurreren, naar een vorm van oligopolie — een beperkt aantal grote spelers. 'Dat zal tot een stabielere markt leiden', is de verwachting van Power. In zo'n markt wordt er minder gestunt met de prijs en wordt de capaciteit beter aangepast aan de vraag. Ongebreidelde groei van de capaciteit Juist de ongebreidelde capaciteitsgroei was de laatste jaren de grote boosdoener. Rederijen liepen als lemmingen achter elkaar aan in het bouwen van steeds grotere schepen. Power ziet echter een kentering in het denken. 'Rederijen bouwden steeds grotere schepen vanwege het lagere energiegebruik. Die noodzaak is er minder door de lage olieprijs.'

Bovendien blijken die grotere schepen — een capaciteit van 20.000 containers is geen uitzondering meer — de totale kosten voor de keten beperkt te drukken. De terminals in de haven moeten namelijk meer kosten maken om die grote schepen snel te kunnen laden en lossen.

Het paradijs ligt voor het grijpen

Die twee grote ontwikkelingen — marktconcentratie en een einde aan nog grotere schepen — voedden het optimisme van Power voor de komende jaren. Niet voor niets luidt de titel boven zijn recente analyse 'Twee stappen verwijderd van het paradijs voor rederijen?' Misschien krijgt Power snel gelijk. Voorzitter Skou van Maersk zei woensdag heel duidelijk dat het Deense concern geen plannen heeft nieuwe schepen. Het huidige orderboek is groot genoeg. In zijn analyse zou er eind 2019 geen nieuwe capaciteit in de markt meer komen. Hoe zit het dan met de verwachte order van CMA CGM voor negen schepen voor elk 22.000 containers? Power - en ook Skou - gaan ervan uit dat die er komen vanwege verwachte vervoersgroei. Of dat meer een wens dan een feit zal blijken, moet de toekomst uitwijzen.

Bron: Financieel Dagblad Publicatie: 18 augustus 2017